Czy wilki żyją w stadach i czy na ich czele stoi para alfa?
dr hab. Sabina Nowak
Określenia takie jak wataha czy stado nie są trafne w odniesieniu do terytorialnych grup wilków, gdyż nie oddają natury tej formacji. Z uwagi na pokrewieństwo jej członków powinna być ona określana mianem grupa rodzinna lub rodzina. Tak przecież mówi się np. o rodzinach bobrów. Nieprawidłowe są też określenia: para alfa, samica alfa, samiec alfa, gdyż osobniki kierujące życiem grupy wilków to po prostu rodzice lub para rodzicielska. W wilczych rodzinach żyjących na wolności nie ma bezwzględnej walki o przywództwo, czy też o możliwość rozrodu, ponieważ para rodzicielska naturalnie kieruje całą aktywnością wilczej rodziny. Wynika to z faktu że są założycielami grupy, są w niej najstarsze, mają ogromne doświadczenie, umiejętności łowieckie, no i są rodzicami wszystkich lub prawie wszystkich pozostałych wilków w grupie. Przekonanie o budowaniu statusu w grupie rodzinnej w oparciu o przemoc i agresję powstało w wyniku obserwacji dwóch grup wilków zamkniętych w kojcach, gdzie poszczególne osobniki nie były z sobą spokrewnione, prowadzonych od 1934 r. w zoo w Bazylei przez Rudolfa Schenkela – etologa zwierząt. W 1947 r. opublikował on wyniki tych badan w niemieckojęzycznym artykule "Expressions Studies on Wolves". Podobnie błędne byłoby wnioskowanie o życiu społecznym ludzi na podstawie obserwacji osób osadzonych w więzieniach. Określenia para alfa, samica i samiec alfa spopularyzował w swojej pierwszej monografii „Wolf” z 1970 r. wybitny amerykański naukowiec dr L. David Mech opierając się właśnie na artykule Schenkela. Bardzo szybko stały się one powszechnie znane i używane, nie tylko przez biologów, przyrodników, ale też przez psychologów, socjologów i inne osoby wykorzystujące życie wilków jako bazę dla badań nad zachowaniem psów a nawet ludzi, różnych treningów personalnych i publikacji. Tymczasem dr Mech w następnych badaniach nad wolnożyjącymi wilkami na Ellesmere Island odkrył jak błędne są to określenia. Jego odkrycia potwierdził rozwój badań genetycznych nad pokrewieństwem w wilczych grupach. Od ponad 20 lat dr Mech walczy z rozpropagowanym przez siebie mitem. Niemal na każdym swoim wykładzie mówi o relacjach w wilczych rodzinach, o wilczej matce i ojcu. Stał się nawet bohaterem zabawnego krótkiego filmu z popularnej amerykańskiej serii Adam ruins everything
Więcej o tym można przeczytać tutaj (Robert W. Mysłajek "Wsłuchać się w wilcze wycie" Academia, link jest w dziale Edukacja)
W wilczych parach nie ma "rozwodów" lub są ekstremalnie rzadkie. Do rozpadu związku dochodzi głownie na skutek śmierci jednego lub obu partnerów, w ogromnej większości spowodowanej przez człowieka (polowania, kłusownictwo, kolizje z pojazdami). W zaledwie 8% przypadków pary rozpadają się ze względu na podeszły wiek lub śmiertelną chorobę partnera.
Wykorzystana literatura:
Schenkel R. (1947). Ausdrucks-Studien an Wölfen: Gefangenschafts-Beobachtungen. Behaviour 1: 81-129. Link do tłumaczenia na język ahttp://davemech.org/wolf-news-and-information/schenkels-classic-wolf-behavior-study-available-in-english/
Mech, L. David. (1999). "Alpha status, dominance, and division of labor in wolf packs". Canadian Journal of Zoology. 77 (8): 1196–1203. doi:10.1139/z99-099
Milleret i in. (2016). Let’s stay together? Intrinsic and extrinsic factors involved in pair bond dissolution in a recolonizing wolf population. Journal of Animal Ecology. doi: 10.1111/1365-2656.12587
