Rozmieszczenie i liczebność gatunku
Zasięg występowania rysia rozciąga się przez całą Europę i północną Azję, obejmuje fragmenty tundry, strefę lasów borealnych oraz lasy mieszane i liściaste strefy klimatu umiarkowanego. Zamieszkuje też środkową Azję, aż po Himalaje, gdzie bytuje w obszarach umiarkowanie zalesionych, a nawet półpustynnych.
W przeszłości w Europie rysie występowały niemal na całym kontynencie, wyjątek stanowiły Wyspy Brytyjskie, Półwysep Iberyjski (zamieszkiwany przez rysia iberyjskiego Lynx pardinus), a także pozbawione lasów fragmenty północno-wschodniej części kontynentu. Wylesienie Europy oraz polowania na ten gatunek doprowadziły do zaniknięcia rysia w prawie całej zachodniej, środkowej i południowej Europie. Dzięki projektom reintrodukcji udało się odtworzyć jego populacje w Alpach, Jurze Szwajcarskiej, Wogezach i Górach Dynarskich. W Europie najliczniejsze populacje, każda licząca ok. 2000 osobników, zamieszkują Półwysep Skandynawski, Karpaty oraz kraje nadbałtyckie
W Polsce rysie zostały wytępione na zachód od Wisły już w XVIII wieku. Obecnie rodzima populacja rysia występuje przede wszystkim w Karpatach, gdzie zagęszczenia są dość wysokie, oraz w lasach północno-wschodniej i wschodniej części kraju. Coraz częściej rysie te wędrują do Polski Centralnej (Puszcza Świętokrzyska, Bory Stobrawskie, Bory Tucholskie) i Zachodniej (Puszcza Notecka, Lasy Koszalińskie). Od kilku lat obserwowane są też pojedyncze rysie w Sudetach, jednak najprawdopodobniej pochodzą one z populacji zapoczątkowanej przez wsiedlenie w latach 80. XX w. na pograniczu austriacko-czeskim kilkunastu rysi karpackich odłowionych w Kysuckich Beskidach w Słowacji .
Pod koniec XX w. w Kampinoskim Parku Narodowym przeprowadzono pierwszy w Polsce projekt wsiedlania rysi. Źródłem tych drapieżników były ogrody zoologiczne w Niemczech. W latach 2010-2015 WWF uwalniał rysie w Puszczy Piskiej, sześć przywieziono z Estonii a kilkanaście wypuszczono z hodowli. Obecnie trudno ocenić, ile z tych osobników przetrwało w środowisku naturalnym. Od 2019 r. w północno-zachodniej Polsce uwalniane są rysie w ramach projektu reintrodukcji realizowanego przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze. Do wiosny 2021 r. uwolniono na tym obszarze 52 osobniki, które pochodzą z hodowli, parków dzikich zwierząt oraz azyli w zachodniej Europie. Do marca 2021 r. przeżyły na wolności 32 koty. Każdy z rysi zaopatrywany jest w obrożę GPS/GSM, dzięki czemu możliwy jest monitoring ich losów. Z uwagi na mniejszą płochliwość i większą dzienną aktywność, osobniki te obserwowane są dość często przez ludzi.
Występowanie rysi w Polsce w XXI w., przed rozpoczęciem projektu wsiedlania rysi z hodowli w północno-zachodniej Polsce w 2019 r. Obszar jednolicie ciemno-zielony – stały zasięg występowania rysia, jasne kółka – stwierdzenia pojedynczych rysi, ciemne kółka – stwierdzenia kotek z młodymi (Źródło Mysłajek i in. 2019).
Liczebność rysi w całym kraju w 2001 roku oceniono na 198 osobników (Jędrzejewski i in. 2002), a w 2019 r. według Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska na min. 123 osobniki (GUS 2011), jednak jest to liczebność znacznie zaniżona.
