Skip to main content

Przede wszystkim zadzwoń:
dr hab. Sabina Nowak - tel. 606 11 00 46
dr hab inż. Robert Mysłajek - tel. 604 625 228
mgr Michał Figura - tel. 604 690 757

Stowarzyszenie dla Natury "Wilk" posiada zezwolenie Dyrektora Generalnego Ochrony Środowiska na monitorowanie za pomocą obroży z nadajnikami GPS GSM losów wilków uwalnianych z wnyków, a także na zbiór materiału biologicznego z rannych wilków do badań genetycznych.

Wraz z rozwojem populacji wilka w Polsce, rośnie liczba przypadków odnajdywania wilków chorych oraz zranionych w kolizjach z pojazdami lub w wyniku kłusownictwa. Osobniki takie należy odławiać, poddawać badaniom weterynaryjnym i jeśli to konieczne przenosić do ośrodków rehabilitacji do czasu ich wyleczenia i uwolnienia do środowiska naturalnego. Działania takie mogą być prowadzone w oparciu o paragraf 9 p. 3b Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 7.10. 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348). Ze względu na brak specjalnych grup interwencyjnych w kraju, w sytuacji odnalezienia chorego lub zranionego dużego drapieżnika trzeba korzystać z pomocy doraźnie wzywanych weterynarzy i właścicieli ośrodków rehabilitacji zwierząt, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje i sprzęt, by pomagać chorym zwierzętom. Często w takich akcjach uczestniczą też leśnicy i myśliwi. Z uwagi na to, iż są to zdarzenia wymagające szybkiej interwencji, bywa, że w pośpiechu zapomina się o podstawowych i bardzo ważnych sprawach.

Przede wszystkim, po odnalezieniu takiego zwierzęcia należy bezzwłocznie zawiadomić właściwego Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, zrobić kilka zdjęć zwierzęcia w dobrej rozdzielczości i skontaktować się z osobami prowadzącymi badania nad wilkami w Polsce w celu potwierdzenia identyfikacji gatunkowej na podstawie przesłanych zdjęć. Naukowcy ze Stowarzyszenia dla Natury „Wilk” są w takiej sytuacji do dyspozycji bez względu na porę dnia, udzielą ponadto ważnych wskazówek dot. dalszego postępowania ze zwierzęciem (kontakty znajdują się na końcu tekstu). Stowarzyszenie dla Natury "Wilk" posiada zezwolenie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na pobieranie z takich wilków próbek krwi i sierści do analiz laboratoryjnych pod kątem ich stanu zdrowia oraz do badań genetycznych. Następnie należy wezwać weterynarza oraz właściciela najbliższego ośrodka rehabilitacji zwierząt - wykaz ośrodków rehabilitacji zwierząt znajduje się na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Osoby te powinny posiadać odpowiedni sprzęt do bezpiecznego unieruchomienia zwierzęcia w postaci chwytaka, dmuchawki, ewentualnie strzelby weterynaryjnej oraz środków do sedacji.


Przejmowanie rannego drapieżnika

© fot. Sabina Nowak

Oględziny wilka po rehabilitacji

© fot. michał figura

Uwalnianie wilka z wnyku

© fot. Sabina Nowak

Obdukcja wilka w ośrodku rehabilitacji

© fot. Sabina Nowak

Badanie wilka uwolnionego z wnyku

© fot. Sabina Nowak

Zakładanie obroży przed wypuszczeniem z ośrodka rehabilitacji

© fot. Sabina Nowak

W miejscu odnalezienia chorego/rannego wilka należy:

  1. Wykonać zdjęcia (w dobrej rozdzielczości) chorego/rannego osobnika wraz ze wszystkimi okolicznościami mogącymi wskazać na przyczyny jego złej kondycji (np. pozycja odnalezienia zwierzęcia, zbliżenia fragmentów ciała z ewentualnymi zranieniami, zbliżenia głowy z różnych stron, stan uzębienia, wygląd najbliższego otocznia, obecność wnyków i pułapek, oraz sposób ich zainstalowania, sąsiedztwo drogi/linii kolejowej, zabudowania, itp.). Spis zdjęć znajduje się poniżej (plik Karta dokumentacji drapieżnika)
  2. Wykonać wstępną ocenę płci, wieku i masy ciała zwierzęcia w oparciu o drugorzędne cechy płciowe i sylwetkę oraz ew. stan uzębienia (jeżeli zwierzę jest uwięzione we wnyku lepiej obserwować go z pewnej odległości, wówczas bardzo przydatna jest lornetka).
  3. Przeprowadzić wstępną ocenę wskazującą na najlepszy sposób odłowu chorego osobnika: metoda odłowu zależy od jego stanu. W przypadku bardzo osłabionych lub uwięzionych we wnykach wilków może wymagać zastosowania zwykłego chwytaka weterynaryjnego, dużej sieci, a w trudniejszych przypadkach specjalnego dozownika na wysięgniku (tzw. drenczer lub jabstick), dmuchawki lub strzelby weterynaryjnej z odpowiednim środkiem usypiającym, w dawce opartej o ocenę masy ciała zwierzęcia.
  4. Jeśli wstępna diagnoza stanu zwierzęcia i wygląd otoczenia wskazuje, że zwierzę jest w dobrej kondycji (np. tkwi od niedawna we wnyku, brak jest poważniejszych obrażeń zewnętrznych) i nadaje się do uwolnienia (bez wcześniejsze sedacji), po przeprowadzeniu akcji należy zebrać z miejsca zdarzenia wszelkie materiały zawierające DNA tego osobnika (np. całą znalezioną sierść włożyć do papierowej koperty, krople krwi i ślinę do osobnych woreczków strunowych, próbkę odchodów do fiolki ze spirytusem 96%, wg instrukcji pobierania i przechowywania prób genetycznych, która jest w pliku pdf poniżej). 
  5. Jeśli wilka nie da się uwolnić (np. z wnyku) bez sedacji, należy po uśpieniu przeprowadzić badanie weterynaryjne na miejscu zdarzenia, zdezynfekować i zaopatrzyć zranienia, podać leki i nawodnić w razie potrzeby, pobrać odpowiednie próbki krwi do analiz lekarskich (morfologia i biochemia, rozmaz, do badań na babeszjozę, anaplazmozę i boreliozę) oraz do badań DNA (do woreczka strunowego lub na kartę FTA, instrukcja w pliku pdf), w razie zmian skórnych pobrać wymaz i zeskrobinę, a także wszczepić chip w u podstawy lewego ucha. 

Badania i zabiegi w lecznicy weterynaryjnej:

  1. Jeśli wstępna diagnoza wskazuje, że zwierzę wymaga rehabilitacji, należy przewieźć je do lecznicy weterynaryjnej i przeprowadzić szczegółowe badanie. Z uwagi na to, że dzikie zwierzę wymaga zwykle wcześniejszej sedacji, należy wykonać „za jednym zamachem” jak najszersze spektrum badań, bo kolejna sedacja może być niemożliwa. W ramach badania należy m.in.: pobrać krew nie tylko do analiz ogólnych (morfologia i biochemia), ale także na rozmaz oraz do bardziej zaawansowanych badań na choroby odkleszczowe (babeszjozę, anaplazmozę i boreliozę), a w przypadku odnalezienia osobnika bardzo osłabionego, na choroby zakaźne (m.in. nosówkę i parwowirozę). Pozostałą krew należy umieścić w woreczku strunowym i zamrozić lub zaaplikować na kartę FTA. Wskazane jest też pobrać mocz i odchody do analiz, a w razie zmian skórnych pobrać wymaz i zeskrobinę. Należy ponadto wykonać odpowiednie zdjęcia rentgenowskie oraz w razie konieczności USG tych organów, w których podejrzewa się zmiany chorobowe lub uszkodzenia. Odrobinę sierści z cebulkami pobraną z grzbietu i boków włożyć do papierowej koperty i pozostawić w przewiewnym miejscu do wysuszenia. Wszystkie próby trzeba starannie opisać.
  2. W ramach tego badania, jeśli takie są wskazania, należy też wykonać wszelkie potrzebne zabiegi medyczne, zaaplikować wstępny osłonowy zestaw lekarstw i zaplanować skuteczny sposób podawania kolejnych lekarstw podczas rehabilitacji.
  3. Wyniki badań należy skonsultować ze współpracującym naukowcem.

Rehabilitacja w ośrodku rehabilitacji zwierząt:

  1. Proces rehabilitacji wilka w ośrodku rehabilitacji powinien być nadzorowany przez lekarza weterynarii oraz konsultowany z naukowcem, specjalistą w dziedzinie ekologii ssaków drapieżnych.
    Wilka po badaniach weterynaryjnych należy przetransportować do ośrodka rehabilitacji zwierząt i umieścić go w wolierze znajdującej się jak najdalej od szlaków komunikacyjnych i zajętych wolier w ośrodku, tak by jak najrzadziej miał do czynienia z ludźmi i innymi zwierzętami. 
  2. Z uwagi na to, iż wilk znajduje się w załączniku II Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 sierpnia 2011 r. w sprawie gatunków zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi (Dz.U. 2011 nr 173 poz. 1037) pomieszczenie, gdzie przetrzymuje się wilki powinny spełniać specjalne wymagania. Woliera powinna mieć solidne, wysokie na 3 m, lub osiatkowanie z góry, ogrodzenie, wkopane na co najmniej 1 m w grunt. Tylna ściana woliery i po kilka metrów ścian bocznych powinno posiadać pełne odeskowanie oraz częściowe przepierzenie od przodu dla zapewnienia zwierzęciu spokoju. Nie ma potrzeby umieszczania w wolierze psiej budy, natomiast w tylnej części należy rozłożyć dość grubą wyściółkę z siana i jeśli to możliwe w rogu, na wysokości 1,5 -1,8 m zainstalować niewielkie, chroniące przed deszczem, zadaszenie z desek. Woliera musi być odpowiednio duża, powierzchnia na jednego wilka nie powinna być mniejsza niż 100 m2.
  3. Z uwagi na nocną aktywność wilków i strach przed człowiekiem, bardzo trudno jest obserwować postępy w rehabilitacji dzikich wilków, dlatego w wolierze, blisko wejścia należy zainstalować wideopułapkę (z czujnikiem ruchu i podświetleniem IR), która pozwoli rejestrować zachowanie i poruszanie się zwierzęcia w godzinach nocnych podczas nieobecności ludzi.
  4. Zwierzęciu należy dostarczać pokarm najlepiej w postaci fragmentów dzikich zwierząt kopytnych, w ilości wskazanej przez konsultujących rehabilitację naukowców lub lekarza weterynarii.
  5. Wraz z pokarmem należy dostarczać odpowiednie dawki lekarstw wskazanych przez nadzorującego rehabilitację lekarza weterynarii.  
  6. Co dwa-trzy dni należy sprawdzać wideopułapkę. Jeśli na nagraniach wilk porusza się po wolierze rytmicznie i swobodnie (nie kuleje, nie opuszcza zadu), je bez problemów, ukrywa nadmiar jedzenia, oddaje mocz i kał regularnie, znakuje wolierę i próbuje podkopywać się pod jej ogrodzeniem, można zaplanować jego uwolnienie do środowiska naturalnego.
  7. Jeśli wynika to z konsultacji ze współpracującym naukowcem, z Regionalnym Dyrektorem OŚ oraz weterynarzem, powracającemu do zdrowia osobnikowi przed uwolnieniem można założyć obrożę z nadajnikiem GPS GSM w celu monitorowania jego powrotu do środowiska naturalnego.
  8. Uwolnienie wilka należy przeprowadzić w większym kompleksie leśnym, możliwie blisko miejsca jego odnalezienia, najlepiej w godzinach popołudnio

Kontakt

dr hab. Sabina Pierużek-Nowak – prezes
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+48 606 110 046

Śledź nas


© 2022 Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”. All rights Reserved.   Powered by Indico.pl / mapa witryny